China is voor Nederland de grootste leverancier van producten die kritieke grondstoffen bevatten, zoals zonnepanelen met onder meer silicium en gallium. Kritieke grondstoffen zelf worden door Nederland het meest ingevoerd uit Rusland. Dat meldt het CBS op basis van nieuw onderzoek naar het belang van kritieke grondstoffen in de Nederlandse toeleveringsketens.
Kritieke grondstoffen zitten in een groot aantal producten en zijn onder andere nodig voor verduurzaming (bijvoorbeeld zonnepanelen) en digitalisering (bijvoorbeeld microchips).
In 2022 voerde Nederland voor 78,6 miljard euro aan producten met kritieke grondstoffen in uit China. Dat is meer dan uit Duitsland (productwaarde 48 miljard euro), de nummer twee van leveranciers. Meer dan de helft van deze import uit China wordt echter direct weer geëxporteerd en blijft in buitenlands eigendom (quasi-doorvoer). Zonder die stroom is Duitsland de grootste leverancier. Daar staat tegenover dat een deel van de Duitse producten ook kritieke grondstoffen uit China bevat.
Voorbeelden van producten gemaakt met onder andere kritieke grondstoffen met een grote invoerwaarde zijn laptops en tablets, telefoons, computers (en onderdelen), auto’s (en onderdelen), zonnepanelen en accu’s. Veel van deze producten komen uit China, zeker laptops, tablets, telefoons en zonnepanelen.
China grootste producent van 14 kritieke grondstoffen
De belangrijke positie van China bevestigt het algemene beeld dat het land een grote rol speelt in de mondiale productieketens van kritieke grondstoffen. Dit betreft zowel het mijnen als het verwerken van grondstoffen tot het produceren en verhandelen van goederen gemaakt met die grondstoffen. Zo is China voor 14 kritieke grondstoffen, zoals gallium, germanium, natuurlijk grafiet en zeldzame aardmetalen de grootste producent. Daarnaast heeft China controle over diverse mijnen in het buitenland, zoals kobaltmijnen in Congo. Daardoor is de EU als geheel voor een groot deel van de kritieke grondstoffen, zowel onbewerkt als bewerkt, afhankelijk van import uit China.
Rusland grootste directe leverancier van kritieke grondstoffen
Kritieke grondstoffen worden ook in ruwe of onbewerkte vorm ingevoerd. Bij deze directe invoer van kritieke grondstoffen is Rusland voor Nederland het grootste herkomstland. Dit is wel inclusief de strategische, maar niet-kritieke grondstoffen koper en nikkel (zie ook de toelichting over kritieke grondstoffen). In 2022 ging het om grondstoffen ter waarde van bijna 1,2 miljard euro (exclusief quasi-doorvoer). Door prijsstijgingen is de invoerwaarde ruim verdubbeld ten opzichte van 2021, voor de oorlog in Oekraïne. In 2023 is de waarde van de invoer uit Rusland overigens wel sterk teruggelopen.
De grondstoffen uit Rusland met de hoogste invoerwaarde in 2022 zijn koper (56 procent), nikkel (27 procent), fosforiet (7 procent), cokeskolen (5 procent) en kobalt (4 procent). Na Rusland zijn Australië en de Verenigde Staten (vooral cokeskolen) de grootste directe leveranciers van kritieke grondstoffen voor Nederland.
Rusland ook de grootste indirecte leverancier van kritieke grondstoffen
Niet alleen direct, maar ook indirect is Rusland de belangrijkste toeleverancier van kritieke grondstoffen. Als bijvoorbeeld China producten die kritieke grondstoffen bevatten naar Nederland levert en de kritieke grondstoffen in deze producten oorspronkelijk uit Rusland komen, dan geldt Rusland als de indirecte toeleverancier. Maar het kan ook gaan om de import van roestvrijstaal uit de VS waarin Russisch nikkel verwerkt zit. Of de import uit Duitsland met in Duitsland verwerkte koper uit Rusland.
Cokeskolen komt in deze analyse het meeste uit Rusland, gevolgd door platinametalen, koper, fosforiet, nikkel en kobalt.
De meest recente cijfers zijn van 2019, en dan gaat het om een indirecte import uit Rusland van circa 300 miljoen euro, ongeveer vergelijkbaar met de directe import uit Rusland in dat jaar.
Bron: CBS
