Op 25 september 2023 is het SDG Action Day. Op die dag staan we in Nederland stil bij de duurzame ontwikkelingsdoelen (Sustainable Development Goals, ook wel SDG’s genoemd), stellen we vast waar we staan en bekijken we welke acties nodig zijn. Het CBS publiceert op deze dag het nieuwe internationale SDG-dashboard voor Nederland, als aanvulling op de informatie in de Monitor Brede Welvaart & SDG’s.
Brede welvaart
Het CBS is verantwoordelijk voor het monitoren van de voortgang van de zeventien duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties (VN) in Nederland. Bo Hoogerwerf, wetenschappelijk medewerker bij het CBS: ‘Alle nationale statistiekbureaus hebben die opdracht gekregen. In 2017 publiceerden we voor het eerst een rapport met alle indicatoren die de VN heeft vastgesteld. Maar we merkten al snel dat de indicatoren van de VN niet altijd aansluiten bij wat Nederlandse beleidsmakers nodig hebben om goede beslissingen te nemen. Om een voorbeeld te noemen: de armoedegrens is wereldwijd zo laag gesteld, dat in Nederland geen armoede zou voorkomen. Wij hebben een andere definitie nodig om voldoende zinvolle informatie te genereren. Voor een beter beeld zijn de SDG’s daarom sinds 2019 opgenomen in onze Monitor Brede Welvaart & SDG’s.’
Mondiale vergelijkingen
Naast die Monitor Brede Welvaart & SDG’s – die zich dus specifiek op de Nederlandse situatie richt – verschijnt nu op 25 september een dashboard met álle indicatoren van de VN. Hiermee wordt het maken van mondiale vergelijkingen gemakkelijker. Sandra Pellegrom, Nationaal SDG-coördinator voor Nederland en werkzaam bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, gaf opdracht voor het nieuwe SDG-dashboard. ‘Nederland was één van de eerste landen ter wereld dat in januari 2017 een rapportage maakte over de SDG-doelen. Daar mogen we trots op zijn. De duurzame ontwikkelingsdoelen zijn immers erg belangrijk voor een duurzame toekomst, maar het gaat om een vrijwillige agenda.’
Goede basis voor beleid
Om elkaar bij de les te houden, is volgens Pellegrom goede informatie nodig over de voortgang. ‘Het nieuwe dashboard helpt nu VN-organisaties die de SDG’s wereldwijd monitoren – de zogenoemde Custodian Agency’s – om in Nederland gemakkelijk gegevens op te halen. Zij hoeven daarvoor dan niet meer bij de verschillende ministeries aan te kloppen. Het dashboard geeft ook onze eigen ministeries meer overzicht en daarmee een goede basis om beleid te maken dat álle doelen vooruit helpt, zowel in Nederland als wereldwijd en in goede samenhang daartussen.’
Klimaatactie en gendergelijkheid
Hoogerwerf: ‘Het internationale SDG-dashboard presenteert alle informatie op een overzichtelijke manier. Alle doelen en alle indicatoren komen erop voor, inclusief degene die voor Nederland niet relevant zijn – over berggebieden bijvoorbeeld – en de doelen die al gehaald zijn. Ook de doelen waar nog stappen gezet moeten worden of waarvan de monitoring nog niet goed is, zijn zo gemakkelijker terug te vinden.’ De mogelijkheid om je te spiegelen aan andere landen – wat het CBS op het gebied van de SDG’s overigens ook doet in de Monitor Brede Welvaart & SDG’s – is essentieel volgens Pellegrom. ‘Je moet jezelf vergelijken met andere Europese landen, je peers. Dan zien we bijvoorbeeld dat we in Nederland nog lang niet overal voorop lopen als het gaat om duurzame ontwikkeling. Zo zien we een positieve trend op klimaatactie en gendergelijkheid, maar bevinden we ons op die doelen wel nog in de Europese middenmoot. Nederland staat hoog op de internationale SDG-index van álle landen. Maar wel lager dan een paar jaar geleden.’
Nieuwe informatie
Het SDG-dashboard toont ook aan dat Nederland de afspraken over het meten van SDG’s nakomt en dat de juiste zaken worden gemonitord. Pellegrom: ‘Het CBS is een topstatistiekbureau dat op hoog niveau overzichtelijke informatie presenteert. Bij de SDG’s is dat extra van belang omdat de doelen over veel verschillende onderwerpen gaan en dus veel verschillende ministeries verantwoordelijk zijn.’ De meeste cijfers voor het nieuwe SDG-dashboard waren al beschikbaar. Maar er zijn ook nieuwe indicatoren ontwikkeld, bijvoorbeeld samen met het Kadaster, over toegankelijke openbare ruimte binnen de bebouwde kom. Ook heel specifieke informatie over de ontwikkeling van lage inkomens is nu in de cijfers terug te vinden. ‘Op basis van het overzicht in het dashboard zullen we onze monitoring nog verder verbeteren, actualiseren en aanvullen’, zegt Hoogerwerf. ‘Onze informatie over SDG 6 – die gaat over water – wordt bijvoorbeeld in samenwerking met Rijkswaterstaat komend jaar aangevuld.’
Nationale duurzaamheidsstrategie
Ook Judith Maas, directeur van SDG Nederland, de stichting die alle partijen verbindt die zich in Nederland bezig houden met SDG’s, is te spreken over het nieuwe dashboard. Ze hoopt dat het nieuwe overzicht in het dashboard voor de overheid een stimulans is om een integraal beleid te ontwerpen voor alle duurzame ontwikkelingsdoelen. ‘Met het dashboard wordt het gemakkelijker om te zien: als ik aan deze knop draai, wat gebeurt er dan op dit andere gebied? Dat is erg belangrijk omdat alle SDG’s samenhangen en elkaar beïnvloeden, soms ook negatief. Gelukkig merken we bij SDG Nederland dat ministeries steeds vaker inzien dat het nodig is om onderwerpen met elkaar te verbinden. Na de verkiezingen hopen wij op een nationale duurzaamheidsstrategie. Dat is volgens ons bijvoorbeeld ook de weg uit de stikstofcrisis.’ 25 September is goed getimed, vindt Maas. ‘Want we gaan in november naar de stembus en duurzaamheid is onderwerp van de campagne. Hoe meer informatie, hoe beter je als burger je stem kunt gebruiken bij de verkiezingen.’
Bron: CBS
