Het faillissement van de middelgrote aannemer Moonen uit ’s-Hertogenbosch bewijst de spagaat waarin de bouwsector verkeert. Aan de ene kant een sterke vraag vanuit de markt, aan de andere kant de worsteling met de gestegen kosten van personeel en materialen.
Moonen (115 werknemers) had meer dan twintig grote bouwprojecten onder handen, maar kon de gestegen kosten van mensen en materialen niet doorberekenen. Het bedrijf zat vast aan de voorwaarden die eerder met opdrachtgevers was overeengekomen Die onbalans zorgt voor grote verliezen.
Sectoranalyse
Medio vorig jaar benoemden we deze frictie al in een eigen alarmerende sectoranalyse van de bouw. In veel jaarverslagen spraken bouwbedrijven vorig jaar hun zorgen uit over de situatie. Inzoomend op de situatie constateerde Johan Geeroms, Hoofd Risk Underwriting van Euler Hermes Nederland dat “de portefeuilles stampvol zitten, maar veel bouwbedrijven hebben grote moeite om de groei te vertalen in winst.”
Knelpunten op een rij
Volgens Geeroms kampen bedrijven met de volgende knelpunten:
- Prijsstijging
De prijzen voor de inhuur van personeel, grondstoffen en halffabrikaten stijgen. “Die stijging is lang niet altijd door te berekenen. Daar komt bij dat aan het eind van de crisis veel opdrachten tegen extreem lage marges zijn binnengehaald. Met de huidige prijsstijgingen zit je zo in de rode cijfers.”
- Tekort aan vakmensen
Het tekort aan vakkundig personeel stijgt met de dag. “In de crisis is het aantal vakmensen gehalveerd van 200.000 naar 100.000. Tel daarbij op de oudere werknemers die met pensioen gaan. Het duurt nog jaren voordat het personeelsbestand weer op peil is. Je ziet dat bouwbedrijven voor steeds hogere prijzen vakmensen bij elkaar wegkopen.”
- Boetes vanwege te laat opleveren
Direct gevolg van het personeelstekort is dat projecten later worden opgeleverd dan toegezegd. “De personele schaarste is niet ingecalculeerd bij het afsluiten van contracten. Niemand heeft dit zien aankomen. Het is normaal om voor tijdsoverschrijding boeteclausules op te nemen in contracten.”
- Schaarste aan bouwmaterialen
Ook de toeleveranciers van de bouw draaien op maximaal vermogen. “Tijdige aanlevering van materialen lukt steeds vaker niet. Dat varieert van dakpannen tot heipalen. De explosieve groei heeft ook de toeleverende industrie verrast. Het tekort aan personeel en materialen zet de planning en voorbereiding bij de aannemers onder ongezonde druk.”
Goed nieuws
Lichtpunt is volgens Geeroms dat het steeds aantrekkelijker wordt om in de bouw te gaan werken. “De arbeidsvoorwaarden worden met de dag aantrekkelijker. Dat zal veel jongeren verleiden om voor de bouw te kiezen. Dat is goed nieuws voor de verdere toekomst.”
