Een betere bescherming van consumenten, een snelle en heldere aanpak bij schulden en minder incassokosten. Dat betekent het nieuwe NVVK-convenant Minnelijke Schuldhulpverlening voor ‘Koop nu, betaal later’-aanbieders.
De optie Koop nu, betaal later (‘Buy now, pay later’) geeft de consument bij een online aankoop de gelegenheid om achteraf te betalen. Dit vormt aan de ene kant een bescherming voor de klant: die hoeft pas te betalen als het product geleverd is en loopt dus geen risico wanneer een webwinkel failliet gaat of frauduleus blijkt te zijn. Maar het kan ook gebeuren dat een klant hiermee een schuld opbouwt en daardoor in de financiële problemen komt.
Het nieuwe convenant dat de NVVK afsloot met deze aanbieders biedt bescherming wanneer klanten hun financiële verplichting niet kunnen nakomen. De belangrijkste afspraken in het convenant zijn: een incassostop na kennisgeving (8 maanden), een incassostop na saldo-opgave (8 maanden), bij voorbaat akkoord op een minnelijk voorstel om schulden deels kwijt te schelden en het doorvoeren van de afspraken bij de incassopartners.
Het convenant is ondertekend door Riverty (voorheen Afterpay), Billink en in3. Klarna heeft een intentieverklaring afgegeven om het convenant ook te tekenen, het bedrijf regelt momenteel de laatste details daarvoor.
Schuldsituaties vaak complex
‘Schuldsituaties zijn vaak complex’, weet Frank Waagmeester, CEO van Billink. ‘Vaak zijn er lange lijsten schuldeisers. Als een van hen niet akkoord gaat met een schuldregeling, loopt het meteen spaak. Dat is nadelig voor de hulpvrager én voor de andere schuldeisers. Het convenant helpt om de schulden efficiënter af te handelen.’
‘Soms is het beeld dat BNPL-aanbieders baat hebben bij consumenten die te laat betalen omdat we dan extra kosten in rekening kunnen brengen. Maar zo ligt het niet’, vult Lenhard Hübscher aan, Country Lead Benelux & Frankrijk bij Riverty (voorheen Afterpay). ‘Doordat je als BNPL-aanbieder ook het kredietrisico overneemt, zijn wij er juist bij gebaat om die consumenten te accepteren die daadwerkelijk kunnen en willen betalen.’
Leeftijdverificatie wordt strikter
Het convenant met de NVVK gaat over het faciliteren van een minnelijke schuldregeling wanneer dit nodig is. Daarnaast hebben Riverty, Billink, Klarna en in3 eind vorig jaar een Gedragscode opgesteld. Daarin gaat het over het voorkomen van betalingsproblemen. Hierin staat bijvoorbeeld dat klanten die te laat of niet betalen, geen nieuwe online aankoop meer mogen doen via ‘achteraf betalen’.
‘Daardoor is het nu minder makkelijk om BNPL-schulden te ‘stapelen’, aldus Waagmeester. ‘Bovendien nemen we een waarschuwingstekst op voor minderjarigen en wordt de leeftijd strikter geverifieerd.’
Ook houden de aanbieders goed in de gaten wanneer ze in actie moeten komen. Hübscher: ‘Er zijn veel contactmomenten met klanten, bijvoorbeeld via de mail en sms. Natuurlijk kan iemand de eerste mail over een betaling missen, maar als iemand niet betaalt en ondanks herinneringen op een gegeven moment extra kosten in rekening gebracht krijgt, is er kennelijk iets aan de hand.’
Het convenant tussen de NVVK en de BNPL-aanbieders is mede tot stand gekomen dankzij de ondersteuning van de Vereniging van Financieringsmaatschappijen in Nederland (VFN). De VFN was ook betrokken bij het opstellen van de BNPL-Gedragscode. In artikel 17 van deze Gedragscode staat dat de partijen samen onderzoeken of zij kunnen aansluiten bij het NVVK-convenant. Die doelstelling wordt nu met de ondertekening van het convenant uitgevoerd.
Vroegsignalering onderzoeken
Waagmeester hoopt dat de BNPL-aanbieders op een gegeven moment ook afspraken kunnen maken over een vorm van vroegsignalering, ‘want niemand is erbij gebaat als er schulden ontstaan.’ Volgens Hübscher begint het al met educatie in een vroeg stadium. ‘Zodra je als klant van ons bericht krijgen over de betaling, kunnen we er meteen op wijzen wat je kunt doen als je moeite hebt om te betalen. Vaak weten mensen dat namelijk niet, of ze wachten te lang voordat ze hulp inschakelen.’
Niet overkrediteren
Online aankopen worden gedaan door mensen van alle leeftijden, maar ‘de piek zit in de leeftijdsgroep 25 tot 35 jaar’, aldus Waagmeester. ‘Dat is niet vreemd, want zij zijn opgegroeid met aankopen via internet. Tegelijkertijd zijn zij zich ook veel meer bewust van de risico’s die ze online lopen. Zij weten bijvoorbeeld heel goed hoe ze frauduleuze websites kunnen herkennen.’
De belangrijkste maatregel uit de Gedragscode is dat het overkrediteren niet mogelijk is. ‘Een klant kan niet meteen een aankoop van 2.000 euro achteraf betalen, want anders krijgt hij wel heel veel ruimte. Bovendien kun je niet, als je ooit sokken hebt gekocht voor 20 euro, vervolgens meteen een dure jas van 500 euro aanschaffen via ‘later betalen’. Daar zit een te groot gat tussen. De geboden ruimte gaat in stapjes omhoog, en alleen bij goed betaalgedrag. Zo kunnen mensen met dreigende of problematische schulden geen heel grote achterstand opbouwen via achteraf betalen.’
Hogere lat
Ook Klarna onderstreept het belang van het convenant. ‘Als verantwoorde aanbieder van BNPL hanteren we de hoogste normen voor consumentenbescherming’, stelt een woordvoerder van Klarna. ‘Die worden nu verder vastgelegd.’ Dat verschillende BNPL-aanbieders het convenant inmiddels al ondertekend hebben, is een gevolg van de BNPL-Gedragscode. Klarna hoopt dat ook andere BNPL-aanbieders contact opnemen met de NVVK over het convenant omdat dit ten gunste komt van consumenten in heel Nederland.
Waagmeester: ‘We willen bijdragen aan een positieve ontwikkeling. In de politiek wordt momenteel veel gepraat over mensen met problematische schulden en het belang van consumentenbescherming. Daardoor komen partijen bij elkaar en worden er afspraken gemaakt.’
Hübscher hoopt dat het convenant de lat hoger legt voor de hele sector. ‘Door de BNPL-Gedragscode hebben de belangrijkste partijen die BNPL als corebusiness hebben, de lat al hoger gelegd. Met het ondertekenen van dit convenant gaat die nóg een stukje hoger. Nu is het van belang dat de consument op elke plek, dus ook bij grote webwinkels die zelf ‘achteraf betalen’ aanbieden, hetzelfde niveau van bescherming krijgt.’
Bron: NVVK
