Veel Nederlanders hebben moeite met rondkomen. Bijzonder Hoogleraar Wilco van Dijk, verbonden aan de Universiteit Leiden en Nibud onderzoekt hoe wij ons financieel gezonder kunnen gedragen.
Op vrijdag 1 april zal hij zijn hoogleraarsambt aanvaarden en zijn oratie ‘Grip op mentaal budget’ uitspreken aan de Universiteit Leiden.
Nibud leerstoel Economisch Keuzegedrag
Nederland is één van de rijkste landen ter wereld. Toch heeft minstens 15% van de Nederlandse huishoudens te maken met ernstige betalingsachterstanden. En heeft zeker 7% van de huishoudens te maken met problematische schulden. Meer kennis over economische keuzes –zoals wel of niet gaan sparen- helpt bij het bevorderen van de financiële zelfredzaamheid van Nederlandse huishoudens. Daarom heeft het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting, Nibud samen met de Universiteit Leiden een bijzondere leerstoel ingesteld: ‘Psychologische determinanten van economisch keuzegedrag’. Hierdoor komt er meer wetenschappelijke kennis over economisch keuzegedrag en deze kennis wordt geïntegreerd in de voorlichting en advisering van het Nibud. .
Mens laat zich leiden door emoties
Goede economische keuzes maken is lastig, stelt Van Dijk, en wordt ook steeds moeilijker in onze complexer wordende maatschappij. “Om meer inzicht te krijgen in hoe keuzes tot stand komen en hoe we mensen kunnen helpen om zich financieel gezonder te gedragen, moeten we het beeld van de menselijke beslisser bijstellen. We zijn geen homo economicus maar homo sapiens: we zijn beslissers die zich naast ratio en rede ook laten leiden door emoties en we maken vaak onvoldoende of zelfs verkeerd gebruik van beschikbare informatie.”Van Dijk onderzoekt, met zowel laboratorium- als veldonderzoek, onder andere, hoe verlangens en impulsen keuzes van mensen beïnvloeden. Daarnaast ontwikkelt en test hij samen met het Nibud verschillende interventies die mensen kunnen helpen om minder impulsief te reageren op verleidingen en hen helpt goede keuzes te maken. Bijvoorbeeld bij het afsluiten van leningen en sparen voor een financiële buffer om economische tegenslagen op te vangen.
Te veel keuze frustreert
In de complexer wordende maatschappij kunnen we de hoeveelheid benodigde informatie en het aantal mogelijkheden vaak moeilijk behappen, stelt Van Dijk. Zoals welke zorgverzekering we moeten nemen. Er zijn minstens 18 sites voor het vergelijken van meer dan 50 zorgverzekeringen. ‘Het hebben van veel keuze leidt nogal eens tot uitstelgedrag en als we dan toch een keuze maken zijn we vaak minder tevreden met de beslissing dan als we minder opties hadden gehad. Veel keuze lijkt aantrekkelijk, maar is vaak overweldigend en frustrerend.’ Keuzegedrag wordt enerzijds beïnvloed door persoonlijke factoren zoals persoonlijkheid, kennis en vaardigheden. Anderzijds speelt de context – zoals de manier waarop een keuze wordt gepresenteerd – een belangrijke rol. Om mensen te helpen gezondere economische keuzes te maken is het van belang meer financiële educatie te geven én deze keuzes voor hen gemakkelijker te maken, aldus Van Dijk.
Klik hier om u aan te melden voor de Oratie van Wilco van Dijk op vrijdag 1 april 2016
Bron: Nibud
