Veel organisaties gebruiken kengetallen om inzicht te krijgen in hun werkkapitaal: met de current ratio, quick ratio en het netto werkkapitaal wordt gekeken naar de liquiditeit en de samenstelling van het werkkapitaal van de organisatie. Is dit voldoende? Of zijn hier juist beperkingen aan? Wat zijn de alternatieven?
De kengetallen volgens de boeken
Volgens de boeken kunt u met de current ratio beoordelen of uw bedrijf de korte termijn schulden, oftewel vlottende passiva, kan financieren met de voorraden, debiteuren en de aanwezige liquide middelen. Ook wel vlottende activa genoemd. De algemeen geldende norm is dat een onderneming een waarde van boven de 1 moet hebben. Een waarde tussen de 1,5 en 2 wordt als gezond beschouwd, uiteraard afhankelijk van de branche. Bij een te hoge current ratio maakt een organisatie onvoldoende gebruik van de liquide middelen.
Met de quick ratio worden voorraden niet als vlottende activa beschouwd en meegeteld: voorraden staan voor een bepaalde waarde op de balans, maar het is maar de vraag of dit de daadwerkelijke verkoopwaarde is. Denk bijvoorbeeld aan bederfelijke of niet actuele voorraden. Rekent u met de quick ratio, dan wordt uitgegaan van een gezonde waarde van 1. Uiteraard weer afhankelijk van de branche. Ook dient er rekening gehouden te worden met de betalingstermijnen. Als die van debiteuren langer is dan crediteuren, kan men bij een waarde van 1 toch in gevaar komen.
Om het netto werkkapitaal te berekenen, worden de vlottende passiva van de vlottende activa afgetrokken.
Beperkingen van de kengetallen
Hoewel deze kengetallen in de praktijk worden gebruikt om de inzicht te verkrijgen in het werkkapitaal, zijn er in mijn ogen een aantal beperkingen.
- De jaarrekening is een momentopname van posten die onderhevig zijn aan veranderingen.
- In de praktijk worden deze kengetallen vergeleken met gemiddelden uit de branche. Dit geeft een vertekend beeld; uw bedrijf heeft misschien een andere strategie dan uw branchegenoten.
- De termijn waarbinnen voorraad omgezet wordt in liquide middelen wisselt sterk per periode en vorderingen op debiteuren kunnen uiteindelijk oninbaar zijn.
- Werkkapitaal bestaat uit vele posten, die het overzicht niet bevorderen. Ik noem de volgende posten: Voorraden grondstoffen, voorraden eindproduct, vooruitbetalingen, onderhanden werk, debiteuren/vorderingen, kasgeld, banktegoed, crediteuren, vooruit ontvangsten, te betalen belastingen en rekeningcourant krediet van de bank. Deze diversiteit bevordert in mijn ogen niet het overzicht.
Deze vier punten dragen bij aan mijn idee dat kengetallen op basis van de cijfers in een jaarrekening onvoldoende inzicht bieden in het werkkapitaal. Als u toch gebruik wilt maken van deze kengetallen, adviseer ik u om uit te gaan van de gemiddelde waarde van de posten gedurende het afgelopen jaar. Dit geeft een beter beeld. Maar er is nog een alternatief.
Een alternatief
De genoemde kengetallen geven weinig inzicht in of een vertekend beeld van uw financieringsbehoefte voor een gezond werkkapitaal. Inzicht zal op een betere manier verkregen moeten worden. Een goed alternatief is het berekenen van de gemiddelde omloopsnelheid van de balansposten aan de passiva zijde, zoals de voorraden, onderhanden werk en de post debiteuren. Dit geeft een indicatie hoe snel deze balansposten gemiddeld over een jaar omgezet worden in liquide middelen. Deze informatie voorziet u van de juiste inzichten om uw beleid daar waar nodig aan te scherpen, om altijd verzekerd te zijn van voldoende werkkapitaal. Uiteraard gaat het hier wederom om gegevens uit het verleden. Het is dan ook aan te raden om dit in de toekomst op maandbasis te doen, zodat u tijdig inzicht heeft en u uw beleid kan aanpassen.
Een voorbeeld: als de omloopsnelheid van een product bijvoorbeeld twee is, betekent dit dat het product gemiddeld twee keer per maand verkocht wordt. Dit artikel ligt dan gemiddeld een halve maand in voorraad voordat het verkocht wordt. Waarom kies ik in het voorbeeld slechts één product en niet voor de hele voorraad? Het antwoord is inzicht. Op basis van de gehele voorraad kan ik niet inzichtelijk krijgen in welke artikelen of artikelgroepen de pijnpunten zitten. Uiteraard kunt u ook een productgroep onder de loep kunnen nemen.
In de praktijk zie ik dat het werkkapitaal voornamelijk wordt aangewend om voorraden te creëren, terwijl dit vaak onnodig is. Er zijn alternatieven voor, zoals vendor managed inventory, waardoor u minder beroep hoeft te doen op uw werkkapitaal.
Advies
Mijn advies: bereken de omloopsnelheden van de posten van de vlottende activa op maandbasis. Stel een grafische rapportage op van het verloop van de omloopsnelheden. Op deze manier heeft u het komende jaar goed inzicht in de omloopsnelheden van de diverse balansposten welke van invloed zijn op uw werkkapitaal. Analyseer deze uitkomsten en stuur bij waar nodig. Daarbij wil ik u als advies meegeven; hoe specifieker (omloopsnelheid per artikel of artikelgroep) de rapportage is, te beter en sneller u hierop kunt acteren. Aan de hand van de juiste inzichten kunt u uw credit management beleid en uw inkoop bijsturen om uw werkkapitaal te optimaliseren.
Bron: Graydon Blog
