Mensen met betaalachterstanden door financiële problemen hebben er baat bij als ze zo snel mogelijk hulp krijgen. Maar veel mensen wachten lang met hulp zoeken. Zes gemeenten hebben nu met twee hypotheekverstrekkers afgesproken dat betaalachterstanden bij hypotheken gemeld worden. De gemeente gaat vervolgens langs om hulp aan te bieden.
De NVVK voert het experiment uit met 6 gemeenten (Amsterdam, Arnhem, Breda, Hollands Kroon, Nijmegen en Tilburg) en 2 hypotheekverstrekkers (Rabobank en Aegon). Ze hebben toestemming gekregen van Staatssecretaris Wiersma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om deze vorm van het vroeg in beeld krijgen van financiële problemen in de praktijk uit te proberen. Het experiment start op 1 januari 2022.
Tijdens het experiment delen de twee hypotheekverstrekkers de contactgegevens van mensen die 2 of meer maanden betaalachterstand hebben met de 6 deelnemende gemeenten. Dat geeft de gemeente de gelegenheid contact te zoeken met de inwoners om hen hulp aan te bieden bij het oplossen van de betaalproblemen. Dit in aanvulling op de hulp die de hypotheekverstrekkers zelf bieden vanuit hun Bijzonder Beheer.
Huizenbezitters nu nog nauwelijks in beeld
Huizenbezitters weten de schuldhulpverlening nu nog maar moeilijk te vinden: circa 10% van de mensen die schuldhulp ontvangen hebben een eigen woning. Tegelijk bleek al in 2019 (uit cijfers van het Nibud dat 38% van de huishoudens met ernstige betalingsproblemen – in totaal nu naar schatting zo’n 600.000 – een koopwoning heeft. Ook het BKR laat in de schuldenmonitor 2020 zien dat er – hoewel het aantal sterk afnam – nog steeds 39.000 huishoudens zijn met zelfs meer dan 3 maanden achterstand op hun hypotheek. Schuldhulpverleners verwachten bovendien dat vanwege corona meer zzp’ers in financiële problemen komen. Zij hebben vaker een eigen huis.
De deelnemers hopen via het experiment deze doelgroep beter in beeld te krijgen en inwoners met betalingsachterstanden in een zo vroeg mogelijk stadium te bereiken. Dat heeft grote maatschappelijke en financiële voordelen voor alle betrokkenen: schuldenaren, schuldeisers én hulpverleners. Snelle actie vergroot de kans op succesvolle hulp aanzienlijk, en dat kan gedwongen verkoop van een woning voorkomen.
Signalen delen is wettelijke plicht
Diverse gemeenten doen in samenwerking met landelijke of lokale schuldeisers al langere tijd aan vroegsignalering, soms al vele jaren. De positieve effecten daarvan hebben geleid tot een wettelijk verplichting sinds 1 januari 2021 voor alle verhuurders, energie- en drinkwaterleveranciers en zorgverzekeraars. Volgens de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) moeten ze gemeenten nu informeren over betalingsproblemen bij hun inwoners. Op haar beurt is de gemeente verplicht de betrokkene hulp aan te bieden.
Een wettelijke grondslag om een gemeente te informeren over achterstanden bij het betalen van de hypotheek is er echter niet. Daarom was toestemming van staatssecretaris Wiersma nodig voor dit experiment.
De deelnemers proberen de aanpak minimaal een jaar uit. Op basis van hun ervaringen stellen ze binnen maximaal 4 jaar een advies op over de vraag of betaalachterstanden bij hypotheken ook opgenomen zouden moeten worden in de Wgs.
Bron: NVVK
