Productie neemt toe en consumentenprijzen dalen, maar sector blijft voor de nodige uitdagingen staan.
Onze basisbehoefte om te eten vormt het fundament van de voedingsmiddelen- en drankenindustrie. Daarmee is de sector in zekere mate beschermd tegen een aantal van de moeilijkheden waarmee sectoren te maken hebben die handelen in niet-essentiële goederen. Dit wil niet zeggen dat de industrie volledig immuun is voor een neergang. Zo daalde de vraag naar luxe en niet-essentiële voeding- en drankartikelen vorig jaar omdat consumenten door de hoge inflatie en stijging van de rente meer geld kwijt waren aan andere zaken. De meeste indicatoren wijzen erop dat het ergste nu achter de rug is, met een lagere inflatie die de komende maanden waarschijnlijk zal resulteren in een daling van de inputkosten voor producenten en prijzen voor consumenten. Het groeipad van de sector zal echter niet soepel verlopen, zo is de verwachting. Geopolitieke en klimaatrisico’s dreigen de groei van de sector te vertragen, vooral in de segmenten en regio’s die hier het meest aan blootgesteld zijn.
Wereldwijde vooruitzichten voedingsmiddelen- en drankenindustrie
Groeivoorspellingen voor de voedingsmiddelen- en drankenindustrie zijn notoir lastig, met onvoorspelbare weersomstandigheden die ervoor zorgen dat zelfs de meest voorzichtige vooruitzichten weer kunnen veranderen. Met die disclaimer in het achterhoofd verwachten we dat de wereldwijde productie van voedingsmiddelen en dranken dit jaar met 3,2% zal toenemen, gevolgd door 3,3% in 2025. De voedselprijzen voor consumenten zullen naar verwachting dalen, hoewel dit waarschijnlijk slechts een lichte daling zal zijn.
Neerwaartse risico’s
El Niño, de oorlog in Oekraïne, het conflict tussen Israël en Hamas en de Houthi-aanvallen op containerschepen in de Rode Zee-corridor vertroebelen de vooruitzichten. El Niño duurt meestal ongeveer een jaar en veroorzaakt meestal warm, droog weer in Azië en Australië en brengt zwaardere regenval dan normaal naar de zuidelijke staten van de Verenigde Staten en het zuiden van Zuid-Amerika. Slechte oogsten of onderbroken leveringen kunnen de prijzen onder druk zetten. Ondanks de recente daling, zullen de wereldwijde voedselprijzen boven het niveau van 2019 blijven. Kostenverhogende factoren zijn onder meer de hoge energieprijzen, transport- en arbeidskosten en de gestegen rente op leningen. Daarnaast kunnen de geopolitieke conflicten instabiliteit op de markt veroorzaken, vooral als ze leiden tot schokken in de energie- en voedselprijzen. Dit kan zorgen voor hogere inputkosten voor producenten en resulteren in voedselprijsinflatie voor consumenten.
Vooruitzichten Europa
De desinflatie van de voedselprijzen zal de druk op inkomens verlichten, hoewel ongunstige weersomstandigheden, waaronder mogelijke El Niño-effecten en de gevolgen van klimaatverandering, een neerwaarts risico blijven voor 2024. Zo had Zuid-Europa vorig jaar met grote droogte te maken en is dit vroeg in 2024 weer het geval voor delen van Spanje en Portugal. Hevige concurrentie zet daarnaast druk op de marges die al dun zijn. Vooral kleinere producenten worstelen met de onderhandelingsmacht van grote retailers.
Volgens Yoann Gublin, Atradius expert voor de sector in Europa, zou de EU in 2024 een lichte economische opleving moeten kennen dankzij een algemene vertraging van de prijsstijgingen, stijgende lonen, de soliditeit van de arbeidsmarkt en lagere rentetarieven. Hij waarschuwt echter voor de neerwaartse risico’s van geopolitieke kwesties.
Nederland
Hoewel de inflatie afneemt, is dit nog niet erg in de voedselprijzen in de supermarkten te zien. Gezien de gestegen kosten van de afgelopen jaren is het de vraag of en in welke mate de consumentenprijzen gaan dalen. Om te compenseren voor de hoge prijzen zijn de winkelwagens minder gevuld en houd de consument in restaurants nog steeds de hand op de knip.
Duitsland
Als onderdeel van het terugdraaien van de maatregelen om de gevolgen van de coronacrisis in de horeca te verzachten, steeg de btw op voedsel in de horeca van 7% naar 19% in januari 2024. Dit zal er naar verwachting toe leiden dat mensen minder vaak uit eten zullen gaan, waardoor het aantal faillissementen in de sector mogelijk toeneemt.
VK
De industrie gaat opnieuw een moeilijk jaar tegemoet in het VK, omdat de aanhoudend hoge rente consumenten beperkt in hun uitgaven. Een daling van de voedselprijzen zal de groei van de sector ondersteunen, hoewel deze waarschijnlijk bescheiden zal zijn.
Frankrijk
Consumentenbestedingen aan voedsel zullen in 2024 dalen. Dit geldt met name voor vlees, fruit en groente, waarbij de biologische sector het meest te lijden zal hebben. Vorig jaar presteerde de drankensector zwak, vooral op het gebied van de export van alcohol.
De belangrijkste kansen en uitdagingen voor de sector in Europa
Kansen
- Economische groei: De Europese voedselproductie zal met de bescheiden groei van de Europese economie vanaf 2024 de komende jaren naar verwachting toenemen. Omdat de inflatie afneemt, zal de koopkracht van klanten verbeteren.
- Wetgeving in de EU: Met de Europese Green Deal zou er een positieve ontwikkeling kunnen zijn in de ‘Farm to Fork’ strategie die als doel heeft om voedselsystemen eerlijk, milieuvriendelijk en gezond te maken.
- E-commerce: Online distributie is een trend die de komende jaren zal blijven toenemen via apps en websites. Jonge consumenten kopen hun boodschappen liever online dan in de supermarkt.
Uitdagingen
- Ongelijk speelveld: Boeren in heel Europa hebben geprotesteerd tegen de de nog te ratificeren handelsovereenkomst tussen de EU en Mercosur. De overeenkomst is bedoeld om exportmogelijkheden naar Zuid-Amerika te creëren, waarbij de meeste EU-exporttarieven worden afgeschaft. De overeenkomst zou de voedselmarkt van de EU echter uit balans kunnen brengen door de import van rundvlees en gevogelte dat niet voldoet aan de strenge EU-normen en rechtstreeks concurreert met Europese boeren.
- Voedselveiligheid: Gezien de geopolitieke spanningen zal het veiligstellen van de voedselzekerheid voor EU-leden de komende jaren een uitdaging zijn voor de EU.
- Extreem weer en ziektes: Klimaatverandering blijft een structureel probleem voor Europese landen, maar ook uitbraken van ziektes die gevolgen kunnen hebben voor de veeteelt (vogelgriep, Afrikaanse varkenspest) en oogsten van gewassen (Fusariose, Septoria).
Lees meer over de trends in de voedingsindustrie in Europa en de rest van de wereld in de Global Food Industry Outlook 2024/2025 van Atradius.
Bron: Credit Expo NL
