10 jaar sinds de crisis: wat heeft het ons gebracht?

Wat hebben de jaren tien ons gebracht? Hoe staan de economie en de samenleving er nu voor? En hoe was dat aan het begin van het decennium?

Aan de hand van een vijftiental indicatoren schetst het CBS een beeld van de jaren tien. Sterk bepalend voor de economie in de jaren tien was de wereldwijde kredietcrisis, die aan de vooravond van het decennium uitbrak. De economie kromp sterk, de arbeidsdeelname liep terug en de woningmarkt haperde. De economie bleef lang kwakkelen, maar groeide in de tweede helft van het decennium uitbundig. Zo waren we aan het einde van het decennium toch welvarender dan aan het begin, ook al bleef de arbeidsparticipatie de facto steken op hetzelfde niveau.

De jaren tien waren ook de jaren waarin de Groningse gaskraan geleidelijk werd dichtgedraaid, na een serie bevingen in het wingebied. Verder werd de interneteconomie verder uitgebouwd, raakte de smartphone in korte tijd volledig ingeburgerd en waren steeds meer mensen actief op sociale media. Ook de volledig elektrische auto deed zijn intrede. Ondertussen groeide de bevolking, in het bijzonder het aantal 65-plussers, en werd het verkeer drukker. De uitstoot van broeikasgassen nam niettemin af, evenals het percentage mensen dat slachtoffer werd van een misdrijf.

Voor zover mogelijk worden in het overzicht jaarcijfers gepresenteerd voor 2010 en 2019, plus de ontwikkeling tussen die twee jaren. In een enkel geval wordt een langere tijdreeks vertoond, omdat de ontwikkeling in het afgelopen decennium sterk schommelde, of omdat een belangrijke ontwikkeling reeds voor het begin van de jaren tien was ingezet. Uiteraard vormen de vertoonde indicatoren slechts een selectie uit de vele mogelijke cijfers die over de jaren tien te maken zijn.

Arbeidsmarkt

• In 2018 waren ongeveer 9,4 miljoen mensen aan het werk, bijna 600 duizend meer dan in 2010. Het aantal zelfstandigen steeg het sterkst in deze periode: 11 procent.
• De arbeidsdeelname onder 15- tot 75-jarigen liep terug met het uitbreken van de economische crisis (najaar 2008), maar herstelde vanaf 2015 en was in 2018 weer nagenoeg op het niveau van vóór de crisis.
• Op elke honderd 15- tot 75-jarigen waren toen – en zijn nu – ongeveer 68 mensen aan het werk.
• Steeds meer werkenden geven aan te kampen met burn-outklachten.
• Vrouwen van 25 tot 35 jaar geven dit het vaakst aan: 22 procent in 2018. Ook in alle andere leeftijdscategorieën is sprake van een toename, zowel voor vrouwen als mannen.

Bevolking

• De Nederlandse bevolking is in de jaren tien gegroeid van 16,6 naar 17,3 miljoen.
• Het aantal inwoners in Nederland steeg met 4 procent, terwijl het aantal huishoudens met 7 procent toenam.
• De bevolkingsgroei van ruim 700 duizend mensen bestaat uit natuurlijke aanwas (aantal geboorten minus aantal sterfgevallen), en migratie.
• Het grootste deel van de bevolkingsgroei kwam voort uit migratie: ruim 432 duizend personen.
• Natuurlijke aanwas zorgde per saldo voor bijna 276 duizend extra inwoners.
• Het aandeel ouderen onder de bevolking neemt toe: in 2019 is 19 procent 65 jaar of ouder, in 2010 was dit nog 15 procent.

Economie

• Ons inkomen ging erop vooruit: het bruto binnenlands product (bbp) per hoofd van de bevolking nam met 8 procent toe in de periode 2010-2018.
• De aardgasbaten van de overheid daalden, door het dichter draaien van de gaskraan.
• In 2018 waren de overheidsinkomsten uit aardgas gereduceerd tot iets minder dan een kwart (24 procent) van de opbrengsten in 2010.
• De aardgasbaten in 2018 bedroegen nog maar 17 procent van de piekinkomsten uit gas in 2013.

Maatschappij

• Internet is niet meer weg te denken uit het dagelijks leven, 97 procent van de Nederlanders heeft toegang tot internet. Het merendeel (92 procent) heeft een mobiele telefoon of smartphone, en 79 procent shopt online.
• Vooral het bezit van smartphones en het gebruik van sociale media nam toe.
• Steeds minder mensen gaan naar de kerk: ruim de helft (53 procent) van de Nederlanders ervaart geen religieuze betrokkenheid, 8 procentpunt meer dan aan het begin van dit decennium.
• Met name onder Rooms-Katholieken en Nederlands-Hervormden nam de aanhang af.
• Nederlanders werden minder vaak slachtoffer van criminaliteit: in 2017 was 15 procent van de bevolking slachtoffer van een of meer gewelds-, vermogens- of vandalismedelicten. In 2010 was dat nog 21 procent.

Ruimte en milieu

• Het aantal woningen nam tussen 2012 en 2018 met 4,9 procent toe: er kwamen zo’n 366 duizend woningen bij.
• Het is steeds drukker geworden op de Nederlandse wegen. Op de rijkswegen passeerden in 2017 gemiddeld 2 261 motorvoertuigen per uur, een stijging van 8 procent vergeleken met zes jaar eerder.
• In 2018 bedroeg de uitstoot van broeikasgassen 189 miljard CO2-equivalenten. Eén CO2-equivalent komt overeen met de uitstoot van een kilogram koolstofdioxide (CO2).
• In de jaren tien was 2014 een warm jaar, en 2010 een koud jaar. Dit zorgde voor achtereenvolgens een dal en een piek in de CO2-uitstoot, die samenhangt met het aardgasverbruik voor ruimteverwarming.
• Volgens het Nederlandse Klimaatakkoord moet in 2030 de uitstoot van broeikasgassen 49 procent lager zijn dan in 1990. In het koude jaar 2010 was de uitstoot 4 procent lager dan in 1990, in 2018 was dat 15 procent.
• Nederland telde op 1 januari 2014 ruim 4,6 duizend volledig elektrische auto’s. Vijf jaar later is dit aantal bijna vertienvoudigd tot 44,7 duizend.
• Deze groei vond vooral plaats tussen 1 januari 2018 en 1 januari 2019, toen er per saldo bijna 23 duizend volledig elektrische auto’s op de weg bijkwamen.

Bron: CBS